de competetentie oordeelsvorming is gemiddeld ontwikkelbaar. Feiten en meningen met relevante criteria tegen elkaar afwegen om tot realistische beoordelingen te komen.
Wat is de definitie van oordeelsvorming?
Het overwegen van alle beschikbare informatie en vervolgens komen tot logische, realistische en gegronde beslissingen, conclusies en adviezen.
Wat is oordeelsvorming?
Oordeelsvorming klinkt negatief. Je oordeelt namelijk al snel over anderen, bijvoorbeeld over hun gedrag, karakter of uiterlijk. Een oordeel vormen kan echter ook te maken hebben met het oplossen van situaties of problemen. De competentie oordeelsvorming gaat daarover. Deze oordeelsvorming is bedoeld om situaties op de werkvloer in te schatten en kan daarom niet ontbreken in het lijstje van belangrijkste competenties voor iedere werknemer. In dit artikel kom je meer te weten over deze competentie en ontdek je hoe oordeelsvorming van pas komt bij je dagelijkse werkzaamheden.
Wie gebruikt oordeelsvorming?
De competentie oordeelsvorming is een basiscompetentie. Dat betekent dat iedereen ermee te maken krijgt. Toch is de competentie voor de ene werknemer belangrijker dan voor de ander. Een directeur zal bijvoorbeeld vrijwel dagelijks moeten oordelen over belangrijke situaties. Een manager moet dat ook doen. In sommige beroepen is het vormen van een weloverwogen oordeel zelfs de reden dat je er heel lang voor moet studeren.
Als arts of verpleegkundige moet je bijvoorbeeld snel een oordeel kunnen vormen over een situatie, op basis van alle kennis en vaardigheden die je op zak hebt. Ook voor andere beroepen in de hulpverlening of handhaving, zoals brandweerlieden of politieagenten, is deze vaardigheid een vereiste.
Wat zijn de stappen bij oordeelsvorming?
Oordeelsvorming gaat dus over het trekken van conclusies of aandragen van een oplossing voor een situatie of probleem aan de hand van feiten. Door de competentie oordeelsvorming goed in de praktijk te brengen, kom je tot een gedegen en weloverwogen oordeel. Hoe doe je dat? Hieronder vind je enkele stappen om een goed oordeel te kunnen vormen op je werk:
- verzamel informatie zodat je een beter inzicht krijgt in de situatie
- betrek alleen de juiste personen bij het vormen van je oordeel en trek pas conclusies nadat je alle deskundigen hebt gehoord
- neem nooit zomaar de mening van anderen over en laat je niet beïnvloeden door emotionele argumenten
- onderzoek of er al eerder een vergelijkbaar oordeel is gevormd en hoe dat heeft uitgepakt
- controleer of een oplossing haalbaar is, maar ook voldoet aan andere belangen zoals klantbelangen, kosten, schaalbaarheid en kwaliteit
- bepaal wat de consequenties zouden zijn van alle verschillende acties die je kunt ondernemen of oordelen die je kunt vormen
- neem de tijd om je oordeel af te wegen en ga niet te snel overstag
- wees bereid je oordeel bij te stellen als de situatie verandert
wat zijn gedragsvoorbeelden van Oordeelsvorming
- Baseert beslissingen op feitelijke informatie;
- Benoemt de consequenties (voor én nadelen) van verschillende handelswijzen of acties in geval van problemen;
- Betrekt de juiste instanties en de juiste mensen bij de zaak;
- Betrekt ‘haalbaarheid’ en mogelijke neveneffecten in overwegingen;
- Heroverweegt beslissingen indien omstandigheden of ontwikkelingen daartoe aanleiding geven;
- Gegevens in het licht van relevante criteria tegen elkaar afwegen en tot realistische beoordelingen komen;
- Houdt rekening met alle relevante aspecten of kenmerken van het probleem, zoals: klantenbelangen, kwaliteit, efficiëntie, kosten, haalbaarheid, personeel, doelstellingen op langtermijn, etc;
- Kan duidelijk aangeven op basis waarvan hij tot een bepaald oordeel is gekomen. Geeft daarbij argumenten en beschrijft het afwegingsproces;
- Kan voorbeelden geven van achteraf juiste, maar moeilijke beslissingen;
- Komt in het geval van problemen aantoonbaar tot de juiste oplossingen of het juiste oordeel (blijkt na afloop gelijk te hebben gehad);
- Motiveert eigen oordeel of beslissing;
- Schat capaciteiten en mogelijkheden van medewerkers en anderen goed in;
- Volgt niet klakkeloos meningen of adviezen van deskundigen en belanghebbenden.
JUNIOR GEDRAGSKENMERKEN Oordeelsvorming
- Onderscheidt meningen en feiten van elkaar.
- Weegt voor- en nadelen tegen elkaar af.
- Kan de eigen mening goed onderbouwen.
- Kan duidelijk aangeven hoe tot een oordeel is gekomen.
- Trekt pas conclusies wanneer voldoende informatie beschikbaar is (doet geen aannames).
MEDIOR GEDRAGSKENMERKEN Oordeelsvorming
- Maakt een afweging van kosten en baten bij het nemen van besluiten.
- Geeft op basis van observaties sterke en zwakke punten aan.
- Kan een oordeel duidelijk beargumenteren en het afwegingsproces beschrijven.
- Betrekt haalbaarheid en mogelijke neveneffecten in de overwegingen.
- Ontwikkelt een onafhankelijk oordeel over mogelijke oplossingen.
SENIOR GEDRAGSKENMERKEN Oordeelsvorming
- Laat zich niet beïnvloeden en is kritisch naar informatie.
- Overziet de gevolgen van oordelen en conclusies voor de gehele organisatie en haar
- medewerkers.
- Heroverweegt beslissingen indien omstandigheden of ontwikkelingen daartoe aanleiding
- geven.
- Zorgt ervoor dat de juiste instanties en de juiste mensen betrokken worden om een oordeel
- te kunnen vormen.
- Is in staat nieuwe informatie op waarde te beoordelen en op basis hiervan beslissingen te
- nuanceren of aan te passen.