Big 5 model er wordt veel over gezegd maar wat is het nu precies? en wat kan je ermee? We geven hier een korte introductie over wat het kan en wat het is!
Wat is het Big Five model?
Het Big Five model is een persoonlijkheidstheorie die bestaat uit vijf basisdimensies van persoonlijkheid. Deze basisdimensies bestaan uit persoonlijkheidskenmerken en worden vaak aangeduid als de Big Five. Deze theorie staat ook bekend als het vijf-factor-model en OCEAN-model.
In het verleden zijn veel verschillende pogingen gedaan om persoonlijkheidskenmerken inzichtelijk te maken. Zo zijn uit eerdere theorieën zijn al vele eigenschappen aan bod gekomen. Bijvoorbeeld de lijst van Gordon Allport met 4.000 persoonlijkheidskenmerken, de 16 persoonlijkheidsfactoren van Cattell en de drie-factortheorie van Eysenck.
Veel onderzoekers zijn echter van mening dat deze theorieën te ingewikkeld of te beperkt zijn in omvang. Het resultaat was dat het Big Five model ontstond om de essentiële persoonlijkheidskenmerken te beschrijven die dienen als de bouwstenen van persoonlijkheid.
Wat zijn de Big Five-dimensies van persoonlijkheid?
De dimensies van het Big Five model zijn brede categorieën van persoonlijkheidskenmerken. Deze vijf kenmerken zijn als volgt:
- Openheid
- Zorgvuldigheid
- Extraversie
- Aanvaardbaarheid
- Neuroticisme
Het is belangrijk op te merken dat elk van de vijf dimensies een bereik tussen twee uitersten vertegenwoordigt ook wel dichotomien genoemd. Extraversie vertegenwoordigt bijvoorbeeld alles tussen extraversie en introversie.
Openheid big 5
Binnen het Big Five model staat openheid voor persoonlijkheidskenmerken als verbeeldingskracht en inzicht.
Mensen die over deze eigenschap beschikken, hebben doorgaans ook een breed scala aan interesses. Ze zijn nieuwsgierig naar de wereld, ontmoeten graag andere mensen, willen graag nieuwe dingen leren en genieten van nieuwe ervaringen. Mensen met veel van deze eigenschap zijn over het algemeen avontuurlijker en creatiever.
Mensen met een lage mate van openheid houden niet van verandering. Zij zijn vaak veel traditioneler en worstelen met abstract denken. Zodoende staan zij niet open voor nieuwe ervaringen en nieuwe ideeën.
Zorgvuldigheid big 5
De tweede dimensie van het Big Five model is zorgvuldigheid. Zorgvuldigheid omvat persoonlijkheidskenmerken als bedachtzaamheid, impulsbeheersing en doelgericht gedrag.
Zeer zorgvuldige mensen hebben de neiging georganiseerd te zijn en rekening te houden met details. Ze plannen vooruit, denken na over hoe hun gedrag anderen beïnvloedt en houden rekening met deadlines.
Mensen die laag scoren op deze dimensie houden niet van structuur, zijn vrij rommelig en stellen belangrijke taken uit.
Extraversie big 5
De derde dimensie van het Big Five model is extraversie. Extraversie wordt gekenmerkt door prikkelbaarheid, gezelligheid, spraakzaamheid, assertiviteit en grote hoeveelheden emotionele expressiviteit.
Mensen met een hoge mate van extraversie hebben de neiging energie op te doen in sociale situaties. In de buurt van andere mensen zijn, helpt hen zich energiek en opgewonden te voelen.
Mensen die laag scoren op deze dimensie zijn introvert. Introverte mensen hebben een voorkeur voor een rustige omgeving met weinig prikkels. Sociale evenementen kunnen uitputtend aanvoelen en introverte mensen hebben vaak een periode van eenzaamheid en rust nodig om op te laden.
Aanvaardbaarheid big 5
Binnen het Big Five model staat aanvaardbaarheid voor persoonlijkheidskenmerken als vertrouwen, altruïsme, vriendelijkheid, genegenheid en ander prosociaal gedrag.
Mensen met een hoge mate van aanvaardbaarheid zijn over het algemeen meer coöperatief, terwijl degenen die deze eigenschap laag hebben, eerder competitief en soms zelfs manipulatief zijn.
Neuroticisme big 5
De laatste dimensie van het Big Five model is neuroticisme. Neuroticisme is een eigenschap van persoonlijkheid die wordt gekenmerkt door verdriet, humeurigheid en emotionele instabiliteit.
Mensen die hoog scoren op deze dimensie hebben de neiging om stemmingswisselingen, angst, prikkelbaarheid en verdriet te ervaren. Degenen die deze eigenschap laag hebben, zijn over het algemeen stabieler en emotioneel veerkrachtiger.
Waarom wij het Big Five model gebruiken?
Zoals eerder aangegeven zijn er zeer veel verschillende persoonlijkheidstheorieën ontwikkeld. Vaak zijn deze te ingewikkeld of te beperkt. Het Big Five model is beknopt maar omvat wel alle essentiële persoonlijkheidskenmerken die de bouwstenen van persoonlijkheid beschrijven. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat de vijf dimensies van het Big Five model ook zeer universeel zijn. Dit wil zeggen dat het model geschikt is om te gebruiken bij het beschrijven van persoonlijkheid binnen verschillende culturen. Dit suggereert ook dat deze persoonlijkheidskenmerken de belangrijkste kwaliteiten vertegenwoordigen die ons sociale landschap vormgeven. De big 5 is onderdeel van het mytalentboard. En de big 5 is goed beoordeeld door COTAN. We gebruiken de big 5 in voorkeur boven of in combinatie met andere persoonlijkheidstheorien.
Bronvermelding big 5
Goldberg, L. R. (1990). An alternative” description of personality”: the big-five factor structure. Journal of personality and social psychology, 59(6), 1216.